واژه "دوربین مداربسته" برگردان فارسی کلمه انگلیسی  closet circuit television  یا به اختصار cctv می باشد. معنی لغوی آن جعبه جادویی مدار بسته است و به دوربین هایی گفته می شود که در جای خود ثابت اند.
دوربین مداربسته به کلیه دوربین هایی اطلاق می گردد که در محل خود ثابت بوده و تصاویر را به یک یا چند محل ارسال می کنند. از آنجا که اغلب این دوربین ها در حفاظت، نظارت و سیستم های مانیتورینگ امنیت بکار می رود این واژه بیشتر به همین حیطه بر می گردد اما معنی فنی آن حتی دوربین های ویدیو تلفن و کنفرانس را نیز دربر می گیرد.



دوربین مداربسته (CCTV) چیست؟
چرا سیستم دوربین هایی که برای کنترل و نظارت مورد استفاده قرار می گیرند دوربین مداربسته نامیده می شود؟
در این سیستم، تصاویر دوربین ها از طریق یک مدار بسته (Closed Circuit) به دستگاه ضبط (DVR/NVR) یا نمایشگر تصاویر (Monitor) فرستاده می شود. در واقع به غیر از دستگاه مرکزی ضبط یا نمایش، هیچ دستگاه و یا فرد دیگری توانایی مشاهده و یا ضبط تصاویر را نخواهد داشت و به همین دلیل یک مدار بسته بین دوربین و نمایشگر تشکیل می شود. تفاوت این سیستم با سیستم انتقال تصاویر تلویزیونی در بسته بودن مدار است، در صورتی که تصاویر تلویزیونی برای تمام گیرنده های استاندارد قابل دریافت هستند.

نخستین سیستم مداربسته در سال 1942 میلادی توسط شرکت زیمنس آلمان به منظور مشاهده پرتاب موشک های v2 نصب شد. یک مهندس آلمانی بنام "والتر بروچ" مسئول نصب این سیستم بود.
در آمریکا اولین تبلیغ دوربین مداربسته در سال 1949 مربوط به محصولی با نام "وریکون" بود که در تبلیغات گفته میشد به مجوز دولتی نیازی ندارد.از آن پس سیستم های ضبط تصاویر دوربین مداربسته در برخی پایگاه های فضایی بزرگ جهت ضبط تصاویر پرتاب موشک ها بکار گرفته شد و خیلی زود روی موشک ها نصب شد تا جایی که تصاویر را همراه با صدا به زمین ارسال کرد.
 
 اولین رونمایی از دوربین مداربسته در اماکن عمومی آمریکا در سال 1973 بود. زمانی که در میدان تایمز نیویورک اولین دوربین مداربسته به منظور جلوگیری از جرایم در محدوده نصب شد اما نقش چشمگیری در کاهش جرایم ایفا نکرد. تا ایتکه در سال 1980 دوربین های مداربسته در سطح گسترده ای در سراسر آمریکا بخصوص در مراکز عمومی بکار گرفته شد. بنظر می آمد استفاده از دوربین مداربسته راهی ارزان تر در مقایسه با بکارگیری نیروهای پلیس برای شناسایی جرایم باشد.


بتدریج برخی از حرفه ها و مشاغل بخصوص آنهایی که بیشتر در معرض سرقت قرار داشتند نیز به دوربین مداربسته روی آوردند. در سال 1990 دستگاه های ضبط تصاویر دوربین ها تنها با قابلیت " ضبط بعد از شناسایی حرکت" وارد بازار شدند که استفاده از دوربین مداربسته را در این کشور بسیار بیشتر کرد. تا قبل از آن، دستگاه های ضبط تصاویر تا حد زیادی از نظر میزان حجم ذخیره و قابلیت ها بسیار محدود بود. از نیمه دوم سال 1990 پلیس دوربین های زیادی را در سطح شهرها بخصوص مراکز عمومی ، مدارس و پروژه های ساختمانی نصب کرد.
در انگلستان نیز استفاده از دوربین مداربسته بسیار متداول شد. شهر "نورفولک" انگلستان نخستین جایی در این کشور بود که دوربین ها در آن نصب شدند.بطور کلی در دهه میلادی بین 1990 تا 2000 استفاده از دوربین های مداربسته در بسیاری از کشورها رواج یافت.


کاربردهای دوربین مداربسته
کاربرد اصلی و عمده دوربین های مداربسته در سیستم های حفاظتی است اما کاربرد های آن به سیستم های حفاظتی محدود نبوده و از آن فراتر میرود کاربردهایی از قبیل کاربردهای پلیسی ، نظامی، فضایی ،صنعتی ، کنترل ترافیک ، ارتباطات ویدیویی، و تصویر برداری نامحسوس.
کاربرد دوربین مداربسته
 

اصلی ترین کاربرد دوربین مدار بسته و سیستم نظارت تصویری، حفظ امنیت و کنترل حوادثی می باشد که ممکن است اتفاق بیفتند. با این وجود دوربین مدار بسته باتوجه به مکانی که در آن نصب می شوند کارآیی های متفاوتی دارند. به طور مثال هدف از نصب آن در بانک برای جلوگیری از سرقت و در بخش تولیدی یک کارخانه برای نظارت بر روند اجرای کار و عملکرد کارکنان می باشد. چندین مثال از کاربرد سیستم نظارتی در ادامه ذکر شده است:

    نظارت بر کنترل ترافیک در سطح کلان شهرها
     
    حمل و نقل عمومی مثل ایستگاه های مترو و اتوبوس
     
    استفاده در منازل
     
    مراکز تجاری
     
    بیمارستان ها
     
    استادیوم های ورزشی
     
    ارگان ها و سازمان های دولتی و یا خصوصی
     
    سایت های صنعتی برای کنترل خطوط تولید و عملکرد کارکنان

انواع دوربین مداربسته
 

دوربین مداربسته به طور کلی به دو دسته دوربین مداربسته آنالوگ و دوربین مداربسته تحت شبکه (دوربین مداربسته IP) تقسیم می شود.
دوربین مدار بسته آنالوگ
 

نسل قدیمی دوربین های مداربسته می باشد که جهت دریافت اطلاعات و ارسال آن ها از امواج آنالوگ استفاده می کند. رزولوشن دوربین مداربسته آنالوگ با تی وی لاین (TVL) بیان می شود. هرچه رزولوشن دوربین مدار بسته آنالوگ بیشتر باشد، عدد TVL نیز بیشتر است. یکی از معایب دوربین مدار بسته آنالوگ رزولوشن پایین آن می باشد. با این حال این نوع دوربین به دلیل قیمت ارزان و سادگی همچنان مورد توجه عده ای از افراد می باشد.  
دوربین مداربسته تحت شبکه یا دوربین مداربسته آی پی
 

نسل جدید دوربین مداربسته می باشد که برای انتقال اطلاعات از امواج دیجیتال، تحت بستر شبکه استفاده می کند. دوربین IP پس از دریافت اطلاعات تصویر آن ها را به اطلاعات دیجیتال تبدیل کرده و طبق پروتکل های شبکه ارسال می کند. اصلی ترین مزیت دوربین مداربسته تحت شبکه نسبت به دوربین مدار بسته آنالوگ محدود نبودن کیفیت تصویر آن می باشد. به طور معمول دوربین مداربسته با کیفیت تصویر بین 1.3 مگاپیکسل تا 5 مگاپیکسل برای مصارف عادی و دوربین هایی با رزولوشن بالاتر که در سبد محصولات برندهای خاص مثل یونی ویو وجود دارند برای پروژه ها به کار برده می شوند. امروزه نوع دیگری از دوربین به نام دوربین مداربسته هیبریدی نیز به بازار عرضه شده است که ترکیبی از سیستم آنالوگ و تحت شبکه می باشد.

نوع دیگری از تقسیم بندی دوربین مدار بسته برحسب شکل ظاهری محصول می باشد. انواع دوربین از نظر شکل ظاهری به صورت زیر می باشند:

دوربین مداربسته بولت (Bullet)

دوربین مداربسته دام (Dome)

دوربین مداربسته باکس یا صنعتی (Box)

دوربین مداربسته اسپیددام (PTZ)

دوربین مداربسته چشم ماهی (Fisheye)