تعریف اصلی مصالح ساختمانی چیست؟به طور کلی به مجموعه ای از مواد که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد مصالح ساختمانی می گویند.از جمله مهم ترین مصالح ساختمانی می توان شن ، ماسه ، رس ، انواع فلزات ، سنگ ، خاک ، سیمان ، بتن ، آجر ، چوب و غیره را نام برد.این مواد بسته به نوع استفاده و برآورد هزینه و محاسبات کلی آن برای هر ساختمان می تواند متفاوت باشد.مصالح ساختمانی در موقعیت های مختلف، کاربرد های مختلفی دارند.منطقه ساخت و ساز از نظر جغرافیای آب و هوایی و شرایط محیطی و همچنین جنس خاک بر نوع استفاده و انتخاب مصالح ساختمانی بسیار تاثیرگذار می باشد.همچنین مصالح ساختمانی به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند.


انواع مصالح ساختمانی ،‌ کاربرد و ویژگی‌ آنها

بخش ساخت و ساز که تولید انواع مصالح ساختمانی و ارائه‌ی خدمات ساختمان سازی را شامل می‌شود، همیشه یک نیروی محرک مهم در اقتصاد ملی کشورها بوده است. قیمت مصالح ساختمانی و کیفیت این مواد از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که سطح کیفیت رقابت در این بازار را مشخص می‌کنند.

همچنیین در صنعت ساخت و ساز جدا از بخش صنعت مصالح ساختمانی فروش ابزار کارگاهی ، دستگاه های سنگ فرز و کلیه صنایع مربوط به ساختمان سازی نیز کمک بسیار زیادی به چرخ اقتصاد کشور میکنند و هرگاه رشد و فعالیت در این صنعت بالا باشد دیگر صنایع نیز با آن حرکت خواهند کرد .

فرآیند ساخت و ساز در ساختمان سازی، مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و صنایعی است که در مونتاژ و نصب سازه‌ها نقش دارد و در نهایت به ساخت پناهگاه منجر می‌شود.

ساخت و ساز یکی از باستانی‌ترین فعالیت‌های بشر است. این فعالیت به منظور تامین نیاز اساسی انسان برای ایجاد محیطی مناسب برای زندگی شکل گرفت. پناهگاه‌ها باعث شدند تا انسان بتواند خود را با تغییرات اقلیمی و آب و هوایی سازگار کند و به یک گونه‌ی جهانی تبدیل شود.

پناهگاه‌های انسان در گذشته ساختاری ساده داشتند. گاهی اوقات این سازه‌ها بیش از چند روز تا چند ماه دوام نمی‌آوردند. با گذشت زمان سازه‌های مقاوم‌تری به وجود آمدند. ظهور صنعت کشاورزی از دیگر عواملی بود که نیاز به مسکن‌هایی با طور عمر و دوام بیشتر را ضروری می‌کرد.

تاریخچه‌ی ساخت و ساز و ساختمان سازی بر مبنای چند عامل مختلف تقسیم بندی می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین عوامل، مقاومت و دوام مصالح ساختمانی بود.
ساخت و ساز و مصالح ساختمانی
کیفیت ساخت یک ساختمان به مصالح ساختمانی به کار رفته در آن است
مصالح ساختمانی چیست؟

مصالح ساختمانی درحقیقت هر ماده‌ای است که برای اهداف ساخت و ساز استفاده می‌شود. چوب، سیمان، سنگ، آهک، بتن، آجر و رس از رایج‌ترین مصالح ساختمانی هستند. قیمت مصالح ساختمانی، نوع پروژه‌های ساختمانی و کیفیت مواد از عواملی هستند که در انتخاب این مصالح نقش دارند.
انواع مصالح ساختمانی

مصالح ساختمانی به مرور زمان تغییراتی داشته‌اند که به تناسب نیاز افراد، انواع ساختمان‌ها و شرایط اقلیمی ایجاد شده و تکمیل شده‌اند. مصالح ساختمانی مدرن برای تنوع بالای نیازهای ساخت و ساز در جهان مدرن طراحی شده‌اند.

مصالح ساختمانی به طور کلی در سه گروه دسته بندی می‌شوند:

    مصالح سنتی: برگ، شاخه، پوست حیوان،‌ سنگ و …
    مصالح ساختمانی رایج: گچ، آهن، سیمان، بتن، چوب، پلاستیک و …
    مصالح ساختمانی نوین: انواع کامپوزیت‌ها و محصولات مصنوعی

بسیاری از مواد طبیعی مثل رس، شن و ماسه، چوب، سنگ و حتی شاخه و برگ برای اهداف ساخت و ساز استفاده می‌شدند. علاوه بر مواد طبیعی، موادی مصنوعی که ساخت دست انسان هستند نیز در ساختمان سازی استفاده می‌شوند.

تولید مصالح ساختمانی و صنعت ساخت و ساز بخش بزرگی از بازار و صنایع دیگری مثل نجاری، لوله کشی، عایق کاری، سرهم بندی و بسیاری از موارد دیگر را در بر می‌گیرد.

در ادامه به معرفی برخی از انواع مصالح ساختمانی و کاربرد آنها می‌پردازیم:
مصالح ساختمانی طبیعی

مصالح را می‌توان در دو گروه طبقه بندی کرد: مصالح طبیعی و مصنوعی.

    مصالح طبیعی همان موادی هستند که به صورت خالص در طبیعت یافت می‌شوند و درصدی از آنها به صورت صنعتی فرآوری می‌شود؛ مثل چوب و شیشه.
    مصالح مصنوعی نیز موادی هستند که پس از دستکاری‌های انسان در صنایع مختلف تولید می‌شوند؛ مثل پلاستیک و رنگ‌های نفتی.

گل، سنگ و بافت‌های گیاهی از اساسی‌ترین موادی هستند که مردم سراسر جهان برای ساختن پناهگاه و خانه‌هایی مطابق با شرایط اقلیمی از آنها استفاده می‌کردند.

سنگ اصلی‌ترین مولفه‌ی ساخت ساختمان به شمار می‌رفت. گل نیز برای پر کردن فضاهای خالی و عایق کردن استفاده می‌شد و کاربرد بتن‌هایی امروزی را داشت.
پارچه

چادر از دیگر سازه‌های انسانی است که در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان خانه استفاده می‌شد. توسعه‌ی‌ این سبک از خانه سازی به پیشرفت تکنیک‌های معماری امروزی منجر شده است. می‌توان با مواد انعطاف پذیری مثل غشای پارچه‌ای ساختمان‌های مدرنی را ساخت که با شبکه‌های از کابل‌های فولادی محکم و پایدار می‌شوند.
گل و رس

مقدار و حجمی که از هر ماده‌ای در ساختمان سازی استفاده می‌شود، باعث می‌شود که سبک مختلفی از ساختمان بنا شود. فاکتور اصلی که در انتخاب این نوع از مصالح ساختمانی نقش دارد، کیفیت خاکی است که استفاده می‌شود. خلوص بالاتر و پایین‌تر خاک رس در کیفیت محصول نهایی و در نهایت دوام ساختمان نقش دارد.

نوع دیگری از مواد طبیعی مثل شن و ماسه و بافت‌های گیاهی مثل کاه نیز وجود دارند. در گذشته دیوارها و سقف‌هایی با این مواد در ترکیب با گل و خاک رس بنا می‌شدند؛ اما امروزه، این مواد به صورت مصنوعی دستکاری می‌شوند تا کیفیت و طول عمر بیشتری داشته باشند.

خاک، مخصوصا از نوع خاک رس یک ماده‌ی طبیعی مناسب برای تنظیم و ثبات دما محسوب می‌شود. خانه‌هایی که با این مواد ساخته می‌شدند، دما را در طول تابستان خنک و در زمستان گرم نگه می‌داشتند. رس نیز همانند سنگ می‌تواند گرما و سرما را در خود نگه داشته و به مرور این انرژی را آزاد کند.

این نوع از خانه‌ها در مقایسه با خانه‌های چوبی، گرما و سرما را به مدت طولانی‌تری در خود حفظ می‌کنند. بنابراین کاهش و افزایش دما به صورت مصنوعی در این خانه‌ها به انرژی بیشتری نیاز دارد.
سنگ

سازه‌های سنگی از قدیمی‌ترین بناهایی هستند که در تاریخ یافت می‌شوند. طول عمر، دوام، استحکام و مقاومت این مصالح ساختمانی باعث شده که از گذشته تا امروز در فرآیند ساخت و ساز کاربرد داشته باشد.

اشکال اصلی این ماده‌ی طبیعی، وزن بالا و ظاهر ناخوشایند است. البته گرم کردن خانه‌های سنگی از دیگر ضعف‌های این سازه‌ها به شمار می‌رود.

البته مدل‌های جدید و دستکاری شده‌ی سنگ در صنعت ساختمان سازی امروزی کاربرد فراوانی دارند. گرانیت از رایج‌ترین مصالح ساختمانی است که از گذشته‌ تا امروز استفاده می‌شود.

درزمان های دور شکل دادن و برش سنگ فقط با دست امکان پذیر بود ، اما این روز های با وجود دستگاه های فرز سنگبری کار بسیار راحت تر و دقت برش بسیار بالاتر رفته است . اما از حق نگذریم واقعاً کارهای دستی روی سنگ در زمان قدیم نیز با دقت بسیار بالایی صورت میگرفت .
کاهگل

پوشش گیاهی متنوع در گذشته باعث شد تا از این ماده‌ی طبیعی در گذشته به عنوان یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی استفاده شود. خانه‌های کاهگلی در آفریقا و اروپا رواج بیشتری داشتند. مقاومت پایین و ظهور انواع دیگری از مصالح ساختمانی طبیعی باعث شد تا این ماده‌ی طبیعی جای خود را به موادی دهد که طول عمر بیشتری داشتند.

امروزه از این ماده و روش ساختمان سازی در برخی نقاط جهان استفاده می‌شود. برای مثال در کشور هلند ساختمان‌هایی ساخته می‌شوند که سقف‌های کاهگلی دارند که کاشی‌هایی آنها را عایق می‌کند.
برگ و بافت گیاهی

این ماده‌ که تمامی بخش‌های آن از گیاهان تشکیل شده در مناطق استوایی و جنگل‌های بارانی کاربرد داشته است. مردمان بومی آمریکا از برگ‌های بزرگ و پهن برای ساختن سرپناه استفاده می‌کردند.
یخ

اسکیموهای قطبی از یخ برای خانه سازی استفاده می‌کردند. البته در جهان مدرن برخی هتل‌های و سازه‌های یخی برای جذب گردشگر ساخته می‌شوند. به جز این موارد، یخ کاربرد دیگری در ساختمان سازی ندارد.
چوب

چوب محصول اصلی درختان و برخی گیاهان فیبردار است که در اشکال مختلفی برای اهداف ساختمان سازی استفاده می‌شود.

چوب در حقیقت یک مصالح ساختمانی اصلی است که می‌توان از آن در انواع ساختمان‌ها و شرایط اقلیمی مختلف استفاده کرد. استقامت بالا و در عین حال انعطاف پذیری این ماده‌ی طبیعی باعث می‌شود که یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی باشد که از گذشته تا امروز کاربرد فراوانی دارد.

کیفیت چوب به نوع درختان بستگی دارد که کاربرد آنها را برای اهداف مختلف مشخص می‌کند. با اختراع ماشین آلات جدید، تولید چوب در شکل‌های مختلف گسترش یافت. همین مساله باعث شد تا خانه‌های امروزی با ظاهر بهتر و سرعت بیشتری ساخته شوند.

همچنین با پیشرفت صنعت چوب و خلق ابزار نجاری جدید این روزها افراد بسیار زیادی نیز کسب و کار خود را به این سمت سوق میدهند تا با برطرف کردن نیازهای مشتری پول خوبی نیز به جیب بزنند .
آجر و بلوک

آجر یکی از رایج ترین مصالح ساختمانی است که یکی از فرآورده‌های خاک رس به شمار می‌رود. کیفیت نوع آجر به نوع خاک و گلی بستگی دارد که در کوره‌های آجر پزی استفاده می‌شود.

آجر بین صده‌های ۱۷۰۰ تا ۱۹۰۰ کاربرد بیشتری داشت. گسترش استفاده از این مصالح ساختمانی به دلیل مقاومت بالای آن در برابر آتش بود. البته هزینه تولید اندک نیز از دیگر عوامل مهم به شمار می‌رفت.

نوع دیگری از آجرها در قرن بیشتم رواج بیشتری یافتند؛ آجرهای بتنی که کاملا از این ماده ساخته می‌شدند، مقاومت بالاتری نسبت به خاک رس داشتند.
آجر و بلوک
آجر و بلوک یکی از پرمصرف ترین مصالح ساختمانی میباشد
بتن

بتن یک مصالح ساختمانی کامپوزیتی است که در ترکیب با اتصال دهنده‌ها استفاده می‌شود. رایج ترین نوع بتن از سنگ‌هایی معدنی مثل شن و ماسه و سیمان و آب تشکیل می‌شود.

پس از ترکیب شن و ماسه با آب و سیمان،‌ بتن تشکیل می‌شود که همانند سنگ یکپارچه، سخت و محکم است. بتن از استحکام کششی کمی برخوردار است؛ بنابراین برای افزایش استحکام آن از میله‌های فولادی استفاده می‌شود.

هنگام ساخت بتن، حباب‌های هوایی در آن ایجاد می‌شود که سازه را ضعیف می‌کند. بنابراین از ویبراتورهایی استفاده می‌شود که حباب‌ها را از بتن خیس خارج می‌کند.

بتن از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی است که در ساختمان سازی مدرن بیشترین کاربرد را دارد. طول عمر بالا، شکل پذیری و سهولت حمل و نقل از دلایل اصلی گسترش استفاده از بتن هستند.
فلز

فلزات به طور کلی برای قالب بندی سازه‌ها کاربرد دارند. فلزهای مختلفی در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شوند. فولاد یک آلیاژ فلزی است که اصلی‌ترین عنصر آن را آهن تشکیل می‌دهد. فولاد رایج ترین مصالح ساختمانی فلزی است که در ساختمان سازی به کار می‌رود.

این فلز از قدرت بالا و انعطاف پذیری خوبی برخوردار است و در صورتی که کیفیت بالاتری داشته باشد، طول عمر بسیار بالایی خواهد داشت. خوردگی و زنگ زدگی اصلی‌ترین مشکل فلزات است که طول عمر آنها را کاهش می‌ٔدهد.

آلیاژهایی مثل آلومینیوم و قلع از تراکم کمتر و مقاومت بالاتری در برابر خوردگی برخوردار هستند. البته این فلزات با قیمت‌های بالاتری به فروش می‌رسند.

فلزات دیگری همچون تیتانیوم، کروم، طلا و نقره نیز در ساختمان سازی استفاده می‌شوند. تیتانیوم نیز همانند فولاد در اسکلت بندی کاربرد دارد؛‌ اما بسیار گران‌تر است. کروم، طلا و نقره نیز برای دکور و زیبایی ساختمان به کار گرفته می‌شوند.
شیشه

از همان زمان که شیشه اختراع شد، از آن برای پوشش پنجره‌ها و دریچه‌ها استفاده می‌کردند. شیشه اختراع جالبی بود که اجازه ورود نور را می‌داد اما محیط خانه را از گرما و سرمای بیرون حفظ می‌کرد. شیشه در اصل از ترکیب شن و ماسه و سیلیکات ساخته می‌شود.

شیشه‌های مدرن را می‌توان برای پوشش کل نمای ساختمان استفاده کرد.
سرامیک

سرامیک از دیگر مصالح ساختمانی است که برای پوشش نواحی از ساختمان مثل کف، دیوارها،‌ پیشخوان آشپزخانه و حتی سقف کاربرد دارد. در برخی مناطق در نمای ساختمان نیز از سرامیک استفاده می‌کنند.

سرامیک در حقیقت از فرآوری خاک رس و گرما دادن آن ساخته می‌شود. البته روش‌‌های جدیدتری برای تولید سرامیک وجود دارند که کیفیت‌های بالاتری از این مصالح ساختمانی را ارائه می‌کنند.
پلاستیک

لوله‌های پلاستیکی که زیر سطوح بتنی در ساختمان‌ها نفوذ کرده‌اند، نوعی ترکیب مصنوعی شیمیایی هستند که در قالب و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند.

پلاستیک از لحاظ مقاومت در برابر گرما، انعطاف پذیری و استحکام، تنوع بالایی دارد. این مصالح ساختمانی مصنوعی از سازگاری بالا و وزن بسیار کمی برخوردار است که باعث می‌شود کاربرد گسترده‌ای در صنعت ساختمان سازی امروزی داشته باشد.
فوم

ورقه‌های فومی که از ترکیبات پلی استایرن یا پلی اورتان هستند، در ساختمان سازی مدرن کاربرد دارند. این مصالح ساختمانی از وزن کم و شکل پذیری بالایی برخوردار است که از آن به عنوان عایق استفاده می‌شود. فوم به صورت پنل های عایق‌بندی کاربرد دارد که فضای بین چوب و سیمان در ساختمان‌ها را پر می‌کند.
کامپوزیت سیمان

کامپوزیت‌های اتصال دهنده‌ی سیمانی یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی در این صنعت به شمار می‌روند. این محصولات از ترکیب خمیر سیمان با آب تشکیل می‌شوند که می‌توانند چوب، الیاف مختلف و هر ماده‌ی مشابهی را به هم متصل کنند. در این فرآیند، از مواد فیبری مختلف مثل کاغذ و فایبر گلاس به عنوان اتصال دهنده استفاده می‌شود.

الیاف چوبی و فیبری از ترکیب مواد مختلفی مثل کربوهیدرات، گلیکوزیدها و فنول‌ها ایجاد می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند سرعت خشک شدن سیمان را کمتر کنند. بنابراین قبل از اینکه از چوب در کامپوزیت سیمانی استفاده شود، مقاومت آن با سیمان ارزیابی می‌شود.
مصالح ساختمانی در ساختمان سازی مدرن

ساختمان سازی مدرن یک صنعت میلیاردی است. تولید و بهره برداری مصالح ساختمانی خام برای اهداف ساختمان سازی در سطح جهانی ارزیابی و مقایسه می‌شود.

مسائل محیط زیستی نیز از دیگر مواردی است که در این صنعت به عنوان یک عامل اصلی به شمار می‌رود. در دسترس بودن، مقاومت و سازگاری مصالح ساختمانی مهم و همچنین تولید آنها در مقیاس وسیع به زیستگاه‌های انسانی بستگی دارد.
قیمت مصالح ساختمانی

هزینه‌ی اولیه‌ی تولید مصالح ساختمانی قیمت خرید آنها را مشخص می‌کند. همین مساله، عامل تعیین کننده‌ برای انتخاب و استفاده از برخی مصالح است.

گاهی اوقات مردم عواملی مثل صرفه جویی انرژی و مقاومت بالای مصالح را در نظر می‌گیرند. هزینه‌ی بیشتر به شرط کیفیت و طول عمر بالاتر برای افراد تعیین کننده است. برخی مصالح به نگهداری بیشتری نیاز دارند و در عین حال هزینه‌ی کمتری دارند که در تصمیم گیری نهایی به افراد کمک می‌کند.

ایمنی در برابر آتش و باد از دیگر فاکتورهای اساسی است که هنگام خرید در نظر گرفته می‌شود؛ اما تمامی این موارد در شرایطی تعیین کننده هستند که بودجه‌ی کافی وجود داشته باشد.

پیشرفت علم و فناوری همیشه تازه‌هایی را به همراه دارد که می‌تواند محصولات جدیدی را به بازار معرفی کند؛ محصولاتی که در عین کیفیت و دوام بالا، از هزینه‌ی کمتری برخوردار هستند. در آینده‌ای نزدیک، شاهد نوآوری‌هایی خواهیم بود که از همه‌ی استانداردهای لازم برخوردارند و در دسترس همه‌ی افراد قرار می‌گیرند.

امروزه با رشد سریع ساختمان‌سازی در سطح کلان، شناخت مصالح و انتخاب مصالح متناسب با شرایط ساخت‌وساز، به یکی از مهم‌ترین موضوعات تبدیل شده است. به اقلام ساختمانی که از آن‌ها در ساخت و تولید سازه‌های مختلف استفاده می‌شود، مصالح ساختمانی می‌گویند. در احداث یک ساختمان یا سازه، از مصالح مختلفی استفاده می‌شود که هرکدام دارای ویژگی‌هایی هستند. در اختیار داشتن شناخت کافی از این مصالح برای ترسیم نقشه‌های ساختمانی و اجرای هرچه بهتر آن‌ها، امری ضروری است. به همین دلیل افراد شاغل در حوزه ساختمان‌سازی باید شناخت کافی از مواد و مصالح ساختمان‌سازی داشته باشند تا بتوانند سازه‌ای بهینه و مطابق با اصول استاندارد احداث کنند.

از گذشته‌های دور تا به امروز، متداول‌ترین مصالح به کار گرفته‌شده در احداث ساختمان، اقلامی نظیر چوب، سیمان، آجر و بتن بوده است. البته در ساختمان‌سازی مدرن، از مصالح نوین استفاده می‌شود که در مقایسه با مصالح قدیمی از مزایای بسیاری برخوردارند. در ادامه این متن به معرفی مصالح پرکاربرد و شناخته‌شده و همچنین ارائه خصوصیات آن‌ها می‌پردازیم.
دسته‌بندی مصالح ساختمانی بر اساس جنس

به‌طورکلی با در نظر گرفتن جنس مصالح ساختمانی، آن‌ها به دو دسته «مصالح ساده» و «مصالح مرکب» تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی این دو دسته می‌پردازیم.
مصالح مرکب

مصالح مرکب، مصالح مصنوعی یا طبیعی هستند که در ساخت و تولید آن‌ها از چندین ماده مختلف استفاده شده باشد. از این دسته می‌توان به انواع ملات، بتن و ایزوگام اشاره کرد.

بتن
مصالح ساده

مصالح ساده، مصالح مصنوعی یا طبیعی هستند که ترکیبی نبوده و از ماده یکسانی در تولیدشان استفاده شده باشد. مصالحی مانند شن، آجر، سیمان و بلوک در این دسته قرار می‌گیرند.
دسته‌بندی مصالح ساختمانی ازنظر قدمت

از گذشته تا به امروز، مصالح به کار گرفته‌شده در ساختمان‌سازی همواره در حال تغییر و بهینه شدن بوده‌اند و امروزه بسته به نوع ساختمان و شرایط اقلیمی، می‌توان مصالح مناسب را برای کار ساختمان‌سازی انتخاب کرد. مصالح ساختمانی را ازنظر قدمت، می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

    مصالح سنتی: مواردی مانند برگ، شاخه، پوست حیوانات، درخت و ...
    مصالح ساختمانی متداول: مواردی نظیر پلاستیک، بتن، چوب، سیمان، گچ، آهن و ...
    مصالح ساختمانی نوین: مواردی نظیر محصولات مصنوعی و انواع کامپوزیت‌ها

بیشتر بخوانید: مصالح ساختمان سازگار با محیط زیست بهترین راه برای ساختن
دسته‌بندی مصالح ساختمانی ازنظر نحوه تولید

مصالح ساختمانی ازنظر نحوه تولید، با یکدیگر متفاوت هستند؛ اما به‌طورکلی مصالح قابل‌استفاده در ساختمان‌سازی را می‌توان در دو دسته جای داد: مصالح پیش‌ساخته و مصالح ساختمانیِ درجا. در ادامه این دو دسته را توصیف می‌کنیم.
مصالح ساختمانی درجا

مصالح درجا، مصالحی هستند که در محل اجرای پروژه ساختمانی تولیدشده و به کار گرفته می‌شوند. همان‌طور که می‌بینید، دلیل اینکه نام این‌چنینی برای این مصالح انتخاب‌شده است مشخص است. به‌عنوان‌مثال برای این دسته از مصالح می‌توان ملات، بتن درجا، چارچوب درجا، اسکلت ساختمان و قیر درجا را نام برد.
مصالح ساختمانی پیش‌ساخته

مصالح پیش‌ساخته، مصالحی هستند که در کارخانه‌ها و کارگاه‌های مختلف تولیدشده و پس‌ازآن به‌صورت تولیدشده به محل ساختمان‌سازی انتقال داده‌شده و استفاده می‌شوند. استفاده هرچه بیشتر از مصالح پیش‌ساخته در ساختمان‌سازی، ضمن کاهش دادن هزینه کلی ساخت‌وساز، زمان اجرای پروژه را نیز کاهش می‌دهد. از طرفی استفاده از این نوع مصالح، ضایعات ساختمانی را کاهش می‌دهد. برای مثال می‌توان از دال بتنی پیش‌ساخته، پنل‌های گچی پیش‌ساخته، کاشی و سرامیک، آجر و دیوارهای بتنی پیش‌ساخته به‌عنوان مصالح پیش‌ساخته نام برد.
مصالح ساختمانی و ویژگی‌های آن‌ها

حال که به‌طورکلی مصالح ساختمانی را تعریف کرده و دسته‌بندی‌های آن‌ها را معرفی کردیم، در ادامه به برخی از پرکاربردترین مصالح و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
خاک رس

به‌طورکلی خاک‌ها در دودسته‌ی چسبنده و غیر چسبنده قرار می‌گیرند؛ خاک رس که یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است، در دسته خاک‌های چسبنده جای دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خاک رس، مناسب بودن آن برای کنترل دمای ساختمان می‌باشد. ازآنجایی‌که امروزه حفظ دمای داخل ساختمان در فصول تابستان و زمستان از اهمیت بالایی برخوردار است، استفاده از خاک رس می‌تواند تا حد زیادی در تثبیت هوای ساختمان مؤثر بوده و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی شود.

خاک رس برای تولید مصالح متنوعی نظیر کاشی، سرامیک، ملات گچ‌وخاک، آجر، کاه‌گل و سفال کاربرد دارد. از دلایل اصلی پرکاربرد بودن این ماده در تولید مصالح می‌توان به مناسب بودن قیمت، سهولت استفاده و کندگیر بودن آن اشاره کرد.
سنگ

یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی از زمان انسان‌های نخستین تا به امروز، سنگ می‌باشد. سنگ‌ها به‌طورکلی مواد جامد و سختی هستند که از پیوند یک یا چند کانی به وجود آمده‌اند و در سه دسته‌ی سنگ‌های رسوبی، سنگ‌های آذرین و سنگ‌های دگرگون جای می‌گیرند. یکی از اصلی‌ترین دلایل پرکاربرد بودن سنگ در ساختمان‌سازی، در دسترس بودن آن است.

سنگ

به دلیل در دسترس بودن سنگ، از این ماده در ساختمان‌سازی استفاده زیادی می‌شود. از مزایای استفاده از سنگ در ساختمان‌سازی می‌توان به قیمت نسبتاً پایین، بالا بودن مقاومت و در دسترس بودن اشاره کرد. تنوع بالای سنگ‌های ساختمانی موجود، استفاده از آن‌ها را برای کاربردهای ساختمانی مختلف امکان‌پذیر می‌کند.
چوب

یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، مخصوصاً در مناطق سرسبز و جنگلی، چوب می‌باشد که از دل طبیعت به دست می‌آید. چوب دارای انواع مختلف با ویژگی‌های متنوع است که همین امر استفاده از آن را در شرایط آب و هوایی مختلف میسر می‌سازد.

به‌طورکلی چوب‌ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند. چوب‌های طبیعی همان‌طور که از اسمشان پیداست، چوب به‌دست‌آمده از درختان جنگلی هستند که در گونه‌های مختلف در طبیعت موجود می‌باشند. چوب‌های مصنوعی از فراوری چوب طبیعی به دست می‌آیند و به دلیل داشتن مزایایی نظیر تنوع بالا، قیمت پایین‌تر نسبت به چوب طبیعی و مقاومت بالا در برابر آب و نفوذ حرارت، پرکاربردتر از چوب طبیعی می‌باشند. مصالحی نظیر MDF، نئوپان و پلی وود مثال‌هایی از چوب مصنوعی هستند.

از چوب در مواردی نظیر ساختن درب و پنجره، کف‌پوش و دیوارپوش و راه‌پله، در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
آجر

یکی دیگر از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، آجر است. آجرها یکی از قدیمی‌ترین انواع مصالح ساختمانی هستند که درگذشته آن‌ها را با پختن خشت در کوره تولید می‌کردند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، آجرهای متنوع با ویژگی‌های مختلف تولید می‌شود.

آجرها بسیار متنوع و با ویژگی‌های مختلف تولید می‌شوند. از متداول‌ترین انواع آجر می‌توان آجر معمولی، آجر سفالی، آجر جوش، آجرنسوز و آجر سنگفرش را نام برد.

بیشتر بخوانید: آجرهای نما و مزایا و کاربرد آنها
بتن

از مخلوط کردن سیمان و آب، بتن به دست می‌آید. سیمانی که در ساخت بتن از آن استفاده می‌شود، سیمان پرتلند می‌باشد. در میان مصالح ساختمانی، بتن یکی از مستحکم‌ترین موارد است که به‌منظور مقاوم‌سازی ساختمان از آن استفاده می‌شود. همانند سایر مصالح ساختمانی، بتن‌ها نیز در انواع مختلف تولید می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

    بتن سنگین
    بتن سبک
    بتن متخلخل
    بتن سبک هوادار
    بتن پلیمری

بتن‌ها در ساخت پل، تونل، سدسازی و کف سازی کاربرد زیادی دارند.

بیشتر بخوانید: بتن چیست؟
آهن

معمولاً از آلیاژهای آهن در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. شناخته‌شده‌ترین آلیاژهای آهن در کاربردهای ساختمانی فولاد، مس، چدن و آلومینیوم می‌باشد. مقاومت بالا و شکل‌پذیر بودن، دو مورد از بارزترین ویژگی‌های این دسته از مصالح ساختمانی می‌باشد. بزرگ‌ترین ایراد آهن، مقاومت پایین در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌باشد که به‌منظور برطرف کردن این ایراد، انواع روکش برای آن به کار گرفته می‌شود.

آهن

از آهن در شکل‌های مختلف در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. برخی از شناخته شدن ترین انواع مصالح آهنی عبارت‌اند از: تیرآهن، انواع میلگرد و انواع درب‌ها.
گچ

گچ یکی از مصالح ساختمانی طبیعی است که به‌طور مستقیم از سنگ گچ به دست می‌آید و هیچ ماده افزودنی با آن ترکیب نمی‌شود. گچ در دسته مصالح زودگیر قرار می‌گیرد و در ساخت ملات، سفیدکاری سقف و دیوار و ساخت پنل‌های پیش‌ساخته کاربرد دارد. برخی از متداول‌ترین انواع آن عبارت‌اند از:

    گچ سفیدکاری
    گچ عاج
    گچ گیپتون
    گچ میکرونیزه

سیمان

یکی دیگر از پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی، سیمان است. سیمان از ترکیب مواد آهکی نظیر آلومینیوم اکسید و سیلیسیم ساخته می‌شود. این ماده به‌عنوان پودری نرم تولید می‌شود که ترکیب آن با سیمان، ماده‌ای مستحکم به نام بتن را به وجود می‌آورد؛ ماده‌ای که همه از نقش پررنگ آن در مقاوم‌سازی ساختمان‌ها آگاه هستند. استفاده از سیمان در ساخت قطعات پیش‌ساخته، پل‌ها، تونل‌ها و راه‌سازی متداول است. برخی از شناخته‌شده‌ترین انواع سیمان‌ها عبارت‌اند از:

    سیمان پرتلند
    سیمان رنگی
    سیمان نسوز

ملات

ملات نوعی از مصالح ساختمانی است که از ترکیب چند ماده مختلف به دست می‌آید و به‌منظور به هم چسباندن مصالح مختلف به کار گرفته می‌شود. در تولید ملات از ماده پرکننده و ماده چسباننده استفاده می‌شود. ملات‌ها به سه دسته کلی ملات آبی، ملات هوایی و ملات ویژه تقسیم می‌شوند.
مصالح ساختمانی نوین

با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، همواره شاهد تولید مصالح ساختمانی جدید هستیم که طبیعتاً باکیفیت‌تر و مقاوم‌تر از نسل قبلی مصالح ساختمانی هستند. استفاده از این مصالح در ساختمان‌سازی، علاوه بر طولانی‌تر کردن عمر سازه، مقاومت سازه در برابر عوامل مختلف را افزایش می‌دهد. از پرکاربردترین مصالح ساختمانی نوین می‌توانیم بتن اسفنجی، پنل‌‎های گچی پیش‌ساخته، ورق پلی کربنات، کاشی حرارتی و شیشه مات شونده هوشمند را نام ببریم. با پیشرفت در تکنولوژی هوشمندسازی ساختمان و مهم‌تر شدنِ بهینه‌سازی مصرف انرژی، نیاز به استفاده از مصالح بهینه‌سازی شده در صنعت ساختمان‌سازی احساس می‌شود. تولیدکنندگان مصالح نوین تلاش می‌کنند به این نیاز بازار رسیدگی کنند.