مصالح ساختمانی، تجهیزات ساختمانی ، طراحی سایت
- تاریخ :
- دسته بندی : طراحی سایت
- بـازدید : 355
- نظـرات : 0
- نـویسنده : مدیریت
مصالح ساختمانی به مجموعه تمام اقلام و اجسامی گفته می شود که در ساختمان سازی کاربرد دارد ، این مواد ساختمان را تشکیل می دهند ،موادی که از مراحل سفت کاری تا مراحل نازک کاری استفاده می شود.این مواد خاک ، شن و بتن تا سنگ و آجر نما و .... می باشد.
کلمه سنگ یا صخره به مجموعه ای از مواد معدنی گفته می شود که قسمت اصلی قشر زمین را تشکیل می دهند،لیکن در اصطلاح ساختمانی مصالح اولیه ساختمان مانند سنگهای طبیعی ، آجر ، ملات ، بتون و غیره سنگ نامیده می شود که این مصالح هم بصورت مصنوعی و هم طبیعی ابتیاع و مصرف می شود.
مصالح ساختمانی به متریال هایی گفته می شود که از آن ها در احداث و تولید سازه های مختلف استفاده می شود. در احداث یک بنا مصالح مختلفی به کار می روند که به صورت طبیعی یا مصنوعی و خام یا ترکیبی بوده و هر کدام دارای ویژگی های منحصر بفرد می باشند.
آشنایی با این مصالح به منظور ترسیم نقشه های ساختمانی و اجرای آن ها ضروری است، از این رو فعالان حوزه ساخت و ساز باید به خوبی با مواد و مصالح ساختمانی آشنا باشند تا سازه ای مقاوم و با دوام احداث نمایند. رایج ترین مصالحی که از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته اند و همچنان جایگاه خود را در صنعت معماری و ساختمان سازی حفظ نموده اند چوب، سیمان، فلز، آجر و بتن می باشند.
این متریال ها به دلیل مقاومت بسیار بالا و هزینه مقرون بصرفه در پروژه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در دنیای مدرن امروز مصالح ساختمانی نوین توسط صنعتگران تولید و به بازار عرضه می شوند که در مقایسه با مصالح قدیمی قابلیت ها و مزایای بی شماری دارند.
هر یک از این مصالح با توجه به مقاومت و کارایی خود در قسمت های مختلف ساختمان به کار می روند. آنچه که در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان آن می پردازیم، معرفی انواع مصالح ساختمانی و کاربرد آن هاست. با ما همراه باشید.
انواع مصالح بر اساس جنس
اگر بخواهیم مصالح ساختمانی را بر اساس جنس دسته بندی کنیم می توانیم به دو دسته مصالح مرکب و مصالح ساده اشاره نماییم.
مصالح ساده
مصالح ساده به مصالح طبیعی یا مصنوعی گفته می شود که مواد تشکیل دهنده آن ها مشابه باشد. مصالحی نظیر شن، آجر، سیمان و بلوک جزء مصالح ساده به شمار می آیند.
مصالح ساده
مصالح مرکب
مصالح مرکب به مصالح طبیعی و یا مصنوعی گفته می شود که در تولید آن ها از چند متریال استفاده می گردد. انواع ملات، بتن و ایزوگام جزء مصالح مرکب هستند.
مصالح مرکب
انواع مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید
هر کدام از مصالح ساختمانی به شیوه ای متفاوت تولید و در اختیار مصرف کننده قرار می گیرند اما در کل می توان گفت مصالح یا به صورت پیش ساخته و یا به شکل درجا در صنعت ساختمان تولید و استفاده می شوند.
مصالح ساختمانی پیش ساخته
مصالح پیش ساخته به مصالحی گفته می شود که در کارخانه یا کارگاه های مختلف تولید و سپس به محل اجرای پروژه منتقل و استفاده می گردند. با استفاده از مصالح پیش ساخته هزینه های کلی پروژه و زمان اجرای آن کاهش می یابد. همچنین با کاهش میزان ضایعات ساخت و ساز، گامی موثر در جهت حفظ محیط زیست برداشته خواهد شد.
هر چند ممکن است این مصالح در برابر اعمال تغییرات از انعطاف پذیری لازم برخوردار نباشند و مراحل اولیه طراحی و تولید آن ها زمان بر بوده، اما اهمیت و کارایی مصالح پیش ساخته در ساخت و ساز را نمی توان نادیده گرفت.
دال بتنی پیش ساخته، دیوارهای بتنی پیش ساخته، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، انواع بلوک و آجر از جمله مصالحی هستند که در کارخانه تولید و سپس در اختیار سازندگان قرار می گیرند.
مصالح ساختمانی پیش ساخته
مصالح ساختمانی درجا
مصالح درجا همانطور که مشخص است به مصالحی گفته می شود که در محل اجرای پروژه های ساخت و ساز تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال می توان به انواع ملات، قیرگونی درجا، اسکلت ساختمان، چهارچوب درجا و بتن درجا به عنوان مصالح درجا اشاره نمود.
مصالح ساختمانی درجا
مصالح ساختمانی و کاربرد آن ها
خاک رس
خاک، ترکیبی از مواد عالی و معدنی است که در اثر هوازدگی و تخریب سنگ ها ایجاد می شود. خاک ها به دو دسته چسبنده و غیر چسبنده تقسیم می شوند و دارای دانه بندی ریز یا درشت هستند. سطحی ترین لایه سطح زمین خاک است که نوع آن به شرایط آب و هوایی، نوع سنگ اولیه، فعالیت موجودات زنده و منطقه جغرافیایی وابسته است.
خاک رس یکی از انواع خاک های چسبنده می باشد که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. این خاک نتیجه فرسایش سنگ های دگرگونی و آذرین است و به دلیل داشتن دانه های بسیار ریز آن را کلوئید نیز نامیده اند. نکته مهم در استفاده از این متریال، انتخاب نمونه ای با کیفیت از آن می باشد.
خاک رس بهترین متریالی است که می توان برای کنترل دمای ساختمان از آن استفاده نمود. استفاده از خاک رس به ایجاد پایداری گرما در ساختمان کمک می کند. از آن جایی که ساخت خانه ها به گونه ای است که در تابستان و زمستان هوای گرم یا سرد به داخل نفوذ می کند، استفاده از خاک رس در ساختمان سازی تا حد زیادی می تواند در تثبیت گرما و سرما و کنترل دما کارگشا باشد.
کاربرد خاک رس
از خاک رس در تولید مصالحی مثل آجر، کاشی، سرامیک، ملات گچ و خاک، سفته، ملات گل آهک، کاه گل و سفال استفاده می شود. دلیل اصلی استفاده از این ماده قیمت مناسب، سهولت استفاده و کندگیر بودن آن می باشد.
خاک رس
سنگ
یکی از مصالحی که از زمان های دور تاکنون از آن در ساختمان سازی استفاده می شود، سنگ است. سنگ به مواد جامد و سختی گفته می شود که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل شده و به سه دسته کلی سنگ های آذرین، سنگ های رسوبی و سنگ های دگرگون تقسیم می گردد.
عنصر اصلی تمام سنگ ها سیلیس است اما با توجه به شرایطی که در آن شکل می گیرند شامل کانی ها و مواد تشکیل دهنده متفاوت خواهند بود. یکی از مزیت های استفاده از این متریال در دسترس بودن آن می باشد.
انواع سنگ ساختمانی
سنگ ها انواع مختلفی دارند که با توجه به مقاومت و کارایی لازم انتخاب و در امور گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند. سنگ هایی که در طبیعت یافت می شوند شامل سنگ گرانیت، سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت، سنگ مرمریت، ماسه سنگ، سنگ گابرو و سنگ دیوریت می باشند.
در صنعت ساخت و ساز سنگ ها را به دو صورت طبیعی یا خام و غیر طبیعی یا کارشده مورد استفاده قرار می دهند. سنگ های طبیعی همان سنگ های رودخانه ای، سنگ های لاشه ای، سنگ های لایه ای و سنگ های کوهی هستند اما سنگ های کار شده به سنگ هایی گفته می شود که با توجه به کاربرد خود به طرق مختلف بر روی آن ها کار می شود. سنگ لوحی، سنگ چند وجهی، سنگ قواره ای و سنگ دو تیشه جزء این نوع سنگ ها می باشند.
کاربرد سنگ
همانطور که می دانید در کشور ما معادن سنگ به وفور یافت می شوند، از این رو در اکثر پروژه های ساخت و ساز از این نوع مصالح ساختمانی به دلیل قیمت مناسب، مقاومت بالا و سهل الوصول بودن استفاده می گردد.
تنوع بالای سنگ امکان استفاده از این متریال را در مکان های مختلف فراهم نموده است. از جمله کاربردهای این مصالح مقاوم و با دوام ساخت تونل ها، پل ها، کف سازی، پی سازی، نماسازی، سنگ چینی، دکوراسیون داخلی و ساخت پله می باشد. برای اطلاع از قیمت انواع سنگ به بخش قیمت سنگ مراجعه فرمایید.
سنگ
چوب
چوب از مصالحی محسوب می شود که از دل طبیعت به دست می آید. از این متریال در ساخت المان هایی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند، استفاده می شود. در ساخت بیش تر ساختمان ها و در انواع شرایط آب و هوایی، این ماده کاربرد ویژه ای دارد. چوب دارای انواع گوناگون است، از این رو کیفیت انواع مختلف آن با یکدیگر متفاوت می باشد.
حتی این امکان وجود دارد که چوب های حاصل از یک نمونه گیاه و درخت نیز کیفیت های متفاوتی داشته باشند. از این رو از انواع مختلف چوب در مصارف گوناگون استفاده می شود. بد نیست بدانید یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان کیفیت چوب، شرایط رشد آن می باشد.
انواع چوب
در کل چوب را می توان به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم نمود. چوب طبیعی به چوب درختان جنگلی گفته می شود که دارای رنگ و بافت طبیعی بوده و در انواع مختلف یافت می شوند.
چوب های مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی می باشند و به دلیل مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار و تنوع بالا به نسبت چوب طبیعی کاربرد بیشتری دارند. قیمت چوب مصنوعی در مقایسه با چوب طبیعی مقرون بصرفه تر است. چوب مصنوعی نوعی از مصالح است که در انواع مختلف نظیر MDF، پلی وود، نئوپان و اچ دی اف تولید و در اختیار مشتریان قرار می گیرد.
کاربرد چوب
از چوب برای مصارف گوناگون ساختمانی از جمله ساخت درب و پنجره، اعضای باربر ساختمان، نماسازی بنا، کفپوش، دیوارپوش، راه پله و تیرهای چوبی استفاده می شود. برای اطلاع از قیمت های این نوع مصالح ساختمانی به بخش قیمت چوب مراجعه فرمایید.
چوب
آجر
آجر نوعی مصالح پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که در گذشته از پختن خشت بدست می آمد. آجرهای خشتی که در قدیم استفاده می شدند به دو طریق دستی و ماشینی تولید و در اختیار مصرف کننده قرار می گرفتند.
آجر را می توان از جمله قدیمی ترین مصالح ساختمانی دانست که از خاک رس و مواد دیگر در کوره های آجرپزی به وسیله حرارت بالا تولید می شود. آجرها با توجه به مواد اولیه و کاربرد خود در کوره های مختلف حرارت می بینند از جمله کوره هوفمن، کوره تونلی، کوره تنوره ای. برای اطلاع از قیمت انواع آجر به قسمت قیمت آجر مراجعه کنید.
انواع آجر
برای آشنایی با انواع آجر می توانید به لینک مورد نظر مراجعه نمایید اما به طور مختصر انواع این مصالح ساختمانی پر مصرف شامل موارد زیر می باشند:
آجر معمولی: آجر فشاری، آجر سفید و آجر قزاقی از جمله آجرهای معمولی هستند که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند.
آجر سفالی: آجر سفالی در مقایسه با آجر معمولی وزن سبکی دارد و به دو دسته سقفی و دیواری تقسیم می شود. اصولاً برای اینکه راحت تر به ملات بچسبد، آن را به صورت سوراخ دار تولید می کنند.
آجر جوش: آجر جوش از جمله آجرهایی است که در برابر ضربه، لب پریدگی، سائیدگی، مواد شیمیایی، یخبندان و لب پر شدن بسیار مقاوم است. آجر جوشی که برای مصارف ساختمانی به کار می رود نهایتاً تا ۶ درصد آب جذب می کند.
مصالح ساختمانی طبیعی را میتوان به صورت زیر دسته بندی نمود :
مصالح سیلیسی
مصالح رسی
مصالح آهکی
که بترتیب اجزاء اصلی آنها را سلیس ، رس و آهک تشکیل میدهد.مصالح ساختمانی مصنوعی را از اختلاط دو یا چند جنس تهیه شده از مصالح طبیعی بدست می آورند که پس از بکاربردن آنها در ساختمان بطریق فیزیکی با شیمیائی شکل میگیرند و بصورت جسم سختی در می آیند مانند انواع ملاتها، بتون ، پلاستر و موزاییک و غیره.در ضمن ممکن است مصالح ساختمانی مصنوعی را در خارج از ساختمان تهیه و سپس بمصرف برسانند مانند ، بلوکهای سیمانی ، آجر سفال ، موزاییک ، آسفالت و دهها مصالح ساختمانی دیگر.
انتخاب مصالح ساختمانی
در مورد انتخاب مصالح ساختمانی بطور کلی بایستی این نکته را در نظر گرفته که آیا مصالح ساختمانی معینی که برای منظور خاصی در ساختمان انتخاب شده اند مناسب و شایسته هستند یا نه ، مثلا دوام ، استحکام و زیبائی مورد نظر است بطوریکه مصالحی که برای سک دیوار طویل لازم است برای دیوار یک خانه مورد نیاز نمیباشد و در اغلب موارد انتخاب مصالح ساختمانی بستگی به اختلاط آنها دارد.
خواص اصلی مصالح ساختمانی
خاصیت مصالح ساختمانی مورد نیاز چه طبیعی و چه مصنوعی عبارتست از استحکام دوام و سهولت و کارائی که این خواص در اثر تجربه عملی یا آزمایشی تعیین میگردد.
برخی از انواع مصالح ساختمانی
آجر
در قدیم آجرها با اضلاع و اشکال و اندازه های مختلف بعمل می آمده و بعد از پختن با خارهای بیابانی و هیزم مورد استفاده قرار می گرفته ولی اکنون با استفاده از دستگاهای مکانیزه قالب گیری و در کوره به روش های مختلف پخته می شود.
بتن
بتن از مخلوط آب و سیمان بدست می آید. سیمان مورد استفاده در بتن از نوع پرتلند می باشد. هنگام ساخت این محصول به منظور جلوگیری از ایجاد حباب که موجب کاهش استقامت بتن می شود، از ویبراتورهای ویژه ای استفاده می گردد.
انواع بتن
بتن سنگین: بتنی که در ساخت آن از سنگدانه های سنگین استفاده می شود، بتن سنگین نام دارد. وزن این بتن بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
بتن سبک: بتن سبک به بتنی گفته می شود که سنگدانه های آن وزن کمی دارند. اگر وزن بتن کمتر از ۱۹۲۰ کیلوگرم بر متر مربع باشد، جزء بتن سبک به شمار می آید. از بتن سبک برای ساخت بلوک های بتنی استفاده می شود.
بتن متخلخل: به بتنی که دارای روزنه ها و حفره های متعدد به منظور عبور آب یا هوا باشد بتن متخلخل گفته می شود.
بتن سبک هوادار: در تولید این بتن از افزودنی های هوازا استفاده می شود. بتن سبک هوادار در مکان هایی که امکان ذوب و انجماد بتن وجود دارد استفاده می گردد.
بتن با مقاومت بالا: بتن با مقاومت بالا دارای مقاومتی بالاتر از ۴۰ مگاپاسکال است. هنگامی که نسبت آب به سیمان کم شود، بتن با مقاومت بالا تولید می گردد. خواص مکانیکی این بتن بسیار بالاست و مواد شیمیایی نمی توانند به آن آسیبی وارد کنند.
بتن پلیمری: در این نوع بتن از مواد پلیمری به منظور اتصال سنگدانه های بتنی استفاده می شود، از این رو در تولید آن سیمان حذف می شود. مواد پلیمری حجم حفره های بین سنگدانه ها را به میزان قابل توجه کاهش می دهند.
بتن خودمتراکم: بتن خود متراکم به بتنی گفته می شود که نیاز به ویبره نداشته و تنها با وزن خود متراکم می گردد. این بتن برای بتن ریزی های حجیم کاربرد دارد.
کاربرد بتن
در بین مصالح ساختمانی، بتن ماده ای بسیار مقاوم است که برای مقاوم سازی سازه مورد استفاده قرار می گیرد. بتن ها با توجه به نوع خود در مکان های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند اما در کل برای ساخت پل ها، سدها، کف سازی ها، تونل ها و کفپوش کاربرد دارند.
خواص عمومی مصالح ساختمانی:
به طور کلی مواد و مصالح ساختمانی دارای خواص فیزیکی از قبیل مقاومت و در مقابل نیروهای فشاری ، کششی ، برشی و سایشی هستند علاوه بر اینها می توانیم به هر شکل و اندازه ای که نیاز داشته باشیم از مواد و مصالح ساختمانی استفاده نماییم.
ترکیب مصالح ساختمانی با آب و هوا و عناصر دیگر نیز از جمله خواص شیمیایی این مواد هستند که از این ترکیبات نیز مواد و مصالح جدیدی حاصل میشود.
از طرفی خواص مکانیکی و رفتاری مواد و مصالح ساختمانی از جهات مختلف در علم مهندسی ضروری و الزامی است.
خواص فیزیکی مصالح :
خواص فیزیکی مصالح عبارتنداز :
الف : وضع ظاهری مصالح ساختمانی مانند رنگ ، بو ، شکل ظاهری ، وزن ، جرم ، وزن مخصوص، تخلخل، پوکی و…
ب: تاثیر حرارت ، دما بر مصالح ساختمانی و مواد اولیه آن نظیر قابلیت انتقال حرارت ، گرمای ویژه ، نقطه ذوب و …
1.1 خواص ظاهری مصالح ساختمانی :
1-1 جرم 1-2 وزن 1-3 حجم : حجم جامد جسم شامل حجم مواد جامد مصالح. حجم کلی شامل حجم مواد جامد + فضای خالی داخل مصالح.
حجم فضایی یا ظاهری شامل حجم کلی و فضایی بین قطعات مصالح (ماشین آجر).
1-4 وزن حجمی مصالح ساختمانی (وزن فضایی یا ظاهری)
1-5 وزن مخصوص مصالح ساختمانی
1-6 پوکی مصالح :عبارت است از مقدار حجم خالی در اجسام نسبت به حجم جامد مصالح
1-7 تخلخل مصالح : عبارت است از حجم کل حفره های داخل مصالح ساختمانی نسبت به حجم کل مصالح.
1.2 تاثیر حرارت بر مصالح ساختمانی :
2.1 قابلیت هدایت حرارتی که بستگی به موارد زیر دارد :
الف) مصالح ساختمانی از نظر کیفیت طبیعی و مواد اولیه آن.
ب) ساختمان مولکولی و حالت کریستالی مصالح.
ج) تخلخل ، که هرچه درصد آن بالاتر باشد حرارت کمتری انتقال می یابد.
د) چگونگی تشکیل پوکی در ساختمان مصالح پیش ساخته.
هـ) هرچه سوراخهای داخل مصالح درشتر و به هم پیوسته تر باشند قابلیت هدایت حرارتی آن بیشتر است.
2.2 گرمای ویژه مصالح ساختمانی : که عبارت است از مقدار گرمایی که یک گرم از مصالح به خود می گیرد تا دمای آن یک درجه سانتیگراد افزایش یابد. گرمای ویژه مصالح ساختمانی و قابلیت هدایت حرارتی آنها کاربرد زیادی در تعیین ضخامت دیوارهای تیغه بندی ، خارجی و دیوارهای صنایع حرارتی و برودتی دارد.
2.3 مقاومت در برابر آتش : مقدار درجه حرارتی است که مصالح می توانند قبل از ذوب شدن تحمل نمایند. مصالحی که برای مقاومت در برابر آتش استفاده می شوند عبارتند از :
1- مصالح نسوز که حرارت بالاتر از 1580 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.
2- مصالح دیرگدازکه حرارت بین 1350 تا 1580 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.
3- مصالح زودگداز که در حرارت پایین از 1350 درجه سانتیگراد ذوب می شوند.
2.4 دوام در برابر تغییرات شدید دما : بعضی مصالح بسته به موارد کاربردشان باید در برابر آب و بخار آب ، یخ زدگی ، ذوب شدن ، جذب آب ، رطوبت هوای مجاور و … که عبارتند از :
قابلیت جذب رطوبت هوا
قابلیت جذب آب : در بسیاری از مصالح خواص خشک آن با خواص اشباع شده آن تفاوتهای بسیاری دارد. خاصیت قابلیت هدایت حرارتی ، تغییرات طول نسبی ، دوام مکانیکی مصالح و کلیه خواص فیزیکی از جمله وزن واحد حجم و جرم فضائی جسم اشباع شده نسبت به جسم خشک تغییرات زیادی دارد.
ضریب نرمی یا ضریب سنتی مصالح ساختمانی : ضریب مقاومت فشاری مصالح در حالت اشباع را نسبت به مقاومت فشاری مصالح در حالت خشک ضریب نرمی مصالح می گویند.اگر این ضریب بزرگتر از 8/0 باشد مصالح ، نفوذ ناپذیر شناخته شده ، کاربرد آنها در رطوبت و آب اشکالی ایجاد نمی کند.
نفوذ ناپذیری مصالح در برابر آب : قابلیت نفوذ پذیری عبارت است از مقدار آبی که تحت فشار در حجم نفوذ کرده ، از آن عبور می کند
مقاومت در برابر یخ زدگی : به مصالحی مقاوم گفته میشود که از یخ زدگی بیش از 15 تا 25 درصد مقاومت طبیعی خود را از دست ندهند و کاهش وزنی آنها بر اثر ترک خوردن و جدائی مصالح پس از 40 بار یخ زدگی بیش از 5 درصد حالت طبیعی نباشد.
نفوذ ناپذیری مصالح ساختمانی در برابر گازها
-خواص مکانیکی مصالح ساختمانی :
چگونگی پایداری مصالح ساختمانی در برابر عوامل مکانیکی بستگی مستقیم با گنجایش پذیرش نیروها به وسیله مصالح ساختمانی دارد و بررسی این عوامل خواص مکانیکی مصالح را مشخص می کند.
عواملی که با خواص مکانیکی مصالح ساختمانی سر و کار دارند شامل نیرو ، کار و انرژی می باشند.
-مقاومت مصالح ساختمانی :
توانایی و گنجایش مصالح برای پذیرش شنها و نیروها را (( تاب یا مقاومت مصالح)) می نامند. این مقاومت را به صورت مقاومت فشاری ، کنشی ، پیچشی و ضربه ای ظاهر می شود.
عواملی که با مقاومت مصالح ساختمانی سر و کار دارند شامل تنش ، کرنش ، و جدول الاستیته هستند.
خواص شیمیایی مصالح ساختمانی :
چگونگی پایداری مصالح ساختمانی در برابر عوامل شیمیایی مشخص کننده خواص و کاربرد شیمیایی مصالح است.
اسیدها و بازهایی که در شرایط عادی با آب و گازهای موجود در هوا ترکیب می شوند با مواد تشکیل دهنده مصالح ترکیب شده و به مصالح آسیب می رسانند. وجود ترکها در مصالح یا اطراف آن باعث ترکاندن مصالح می شوند.
-نام های مصالح پر کاربرد در ساختمان :
1- گچ 2- سیمان 3- آهک 4- شن و ماسه 5- خاک 6- کاشی – سرامیک 7- آجر-سفال 8- سنگ 9- ملات ها 10- قیر 11- چوب 12- شیشه 13- نسوزها 14- انواع مواد استحمالی
نماسازی آجری : طراحی نما : آجری
پیوند نیم نیم : در دیوارهای 10 سانتی
پیوند سره : در دیوار های 21 سانتی متری و 35 سانتی متری
پیوند بلوکی ، پیوند صلیبی ، پیوند هلندی ، پیوند بلوکی صلیبی ، پیوند کله راسته ، پیوندهای ویژه : در دیوارهای 21 سانتی متری
هشته گیر : الف) پنهان ب) آشکار
لغاز یا گوشواره ریشه پیوند
-ابزارهای عمومی ساختمان : کاربرد آن
1- شمشله 2- شاقول 3- ریسمانکار 4- تراز 5- گونیا 6- متر 7- کمچه – ماله 8- تیشه و انواع آن 9- چکش لاستیکی 10- پتک 11- گلنگ 12- بیل 13- فرغون 14- استانبلی 15- پیمانه
-بتن و اختلاط آن :
بتن سنگی است مصنوعی که از مصالح سنگی به صورت شن و ماسه دانه بندی شده و به وسیله دوغاب سیمان به یکدیگر چسبیده اند ، وجهی یکپارچه را تشکیل می دهند.
سعی می شود بتن هرچه توپر شود و به حداقل فضای خالی برسد. مقاومت یک بتن بستگی به تغییرات کمی و کیفی مواد تشکل آن به شرح زیر دارد :
1- سیمان از نظر مقدار مصرف در بتن و از نظر نوع و جنس آن
2- آب از نظر مقدار به کار رفته و کیفیت آب مصرفی
3- مصالح سنگی از نظر جنس و نوع دانه بندی آن ها
4- طرز ساختن و به کار بردن و عمل آوردن ( Curing ) و حفظ کردن بتن غیر از عوامل ذکر شده ولی باید دانست شیب منحنی (مقاومت زمان ) در ابتدا زیاد و به تدریج کم می شود.
.طاقت بتن : عبارت است از مقاومت بتن در برابر ضربه که هرچه مقدار عیار سیمان بتن افزایش یابد طاقت بتن کمتر خواهد شد و بنابراین در ساخت پل ها و سایر سازه های بتنی که به آنها ضربه وارد می شود نباید از عیار 400 و بالاتر استفاده نمود. بلکه باید مصرف آب را پایین آورد.
.سختی بتن : مقاومت بتن در مقابل سایش را می نامند.
.دوام بتن : مقاومت بتن در برابر رویدادهای فیزیکی مانند یخ زدن و آب شدن را دوام بتن می گویند.
.تغییر شکل الاستیک بتن : نمونه زیر فشار قسمت بالاتر پلاستیک و قسمت های پایین تر الاستیک می شود
.خزش یا تغییر شکل وابسته به زمان تابع عوامل زیر است :
1- نسبت آب به سیمان بتن. 2- نگهداری بتن. 3- سن بتن.4- اندازه تنش بتن. 5- اندازه و شکل بتن.
مصالح ساختمانی
-استفاده از مصالح نو
استفاده از مصالح جدید و به خصوص کامپوزیتها به جای فولاد در دهة اخیر در دنیا به شدت مورد علاقه بوده است.
کامپوزیت ها از یک مادة چسباننده (اکثراً اپوکسی) و مقدار مناسبی الیاف تشکیل یافته است.
این الیاف ممکن است از نوع کربن، شیشه، آرامید و … باشند، که کامپوزیت حاصله به ترتیب، به نام
AFRP, GFRP, CFRP خوانده میشود
مهمترین حسن کامپوزیتها، مقاومت بسیار عالی آنها در مقابل خوردگی است.
به همین دلیل کاربرد کامپوزیت های FRP در بتن آرمه به جای میلگردهای فولادی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
لازم به ذکر است که خوردگی میلگرد در بتن مسلح به فولاد به عنوان یک مسئله بسیار جدی تلقی می گردد.
تاکنون بسیاری از سازه های بتن آرمه در اثر تماس و مجاورت با سولفاتها، کلرورها و سایر عوامل خورنده دچار آسیب جدی گردیدهاند، چنانچه فولاد به کار رفته در بتن تحت تنشهای بالاتر در شرایط بارهای سرویس قرار گیرند، این مسئله به مراتب بحرانی تر خواهد بود.
یک سازه بتن آرمه معمولی که به میلگرد های فولادی مسلح است، چنانچه در زمان طولانی در مجاورت عوامل خورنده نظیر نمکها، اسیدها و کلرورها قرار میگیرد، قسمتی از مقاومت خود را از دست خواهد داد.
به علاوه فولادی که در داخل بتن زنگ می زند، بر بتن اطراف خود فشار آورده و باعث خرد شدن آن و ریختن پوسته بتن میگردد.
تاکنون تکنیک هایی جهت جلوگیری از خوردگی فولاد در بتن آرمه توسعه داده شده و به کار رفته است که در این ارتباط می توان به پوشش میلگرد ها توسط اپوکسی، تزریق پلیمر به سطح بتن و یا حفاظت کاتدیک اشاره نمود.
با این وجود هر یک از این روشها تا حدودی و فقط در بعضی از زمینهها موفق بودهاند؛ به همین جهت به منظور حذف کامل خوردگی میلگرد ها، توجه محققین و متخصصین بتن آرمه به حذف کامل فولاد و جایگزینی آن با مواد مقاوم در مقابل خوردگی معطوف گردیده است.
در همین راستا کامپوزیت های FRP (پلاستیک های مسلح به الیاف) از آنجا که به شدت در محیط های نمکی و قلیایی در مقابل خوردگی مقاوم هستند، موضوع تحقیقات گسترده ای به عنوان یک جانشین مناسب برای فولاد در بتن آرمه، به خصوص در سازه های ساحلی و دریایی گردیده اند.
لازم به ذکر است که اگر چه مزیت اصلی میلگردهای از جنس FRP مقاومت آنها در مقابل خوردگی است، با این وجود خواص دیگر کامپوزیت های FRP نظیر مقاومت کششی بسیار زیاد (تا 7 برابر فولاد)، مدول الاستیسیته قابل قبول، وزن کم ، مقاومت خوب در مقابل خستگی و خزش، عایق بودن در مقابل امواج مغناطیسی و چسبندگی خوب با بتن، مجموعه ای از خواص مطلوب را تشکیل میدهد که به جذابیت کاربرد FRP در بتن آرمه افزوده اند.
کلمه سنگ یا صخره به مجموعه ای از مواد معدنی گفته می شود که قسمت اصلی قشر زمین را تشکیل می دهند،لیکن در اصطلاح ساختمانی مصالح اولیه ساختمان مانند سنگهای طبیعی ، آجر ، ملات ، بتون و غیره سنگ نامیده می شود که این مصالح هم بصورت مصنوعی و هم طبیعی ابتیاع و مصرف می شود.
مصالح ساختمانی به متریال هایی گفته می شود که از آن ها در احداث و تولید سازه های مختلف استفاده می شود. در احداث یک بنا مصالح مختلفی به کار می روند که به صورت طبیعی یا مصنوعی و خام یا ترکیبی بوده و هر کدام دارای ویژگی های منحصر بفرد می باشند.
آشنایی با این مصالح به منظور ترسیم نقشه های ساختمانی و اجرای آن ها ضروری است، از این رو فعالان حوزه ساخت و ساز باید به خوبی با مواد و مصالح ساختمانی آشنا باشند تا سازه ای مقاوم و با دوام احداث نمایند. رایج ترین مصالحی که از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته اند و همچنان جایگاه خود را در صنعت معماری و ساختمان سازی حفظ نموده اند چوب، سیمان، فلز، آجر و بتن می باشند.
این متریال ها به دلیل مقاومت بسیار بالا و هزینه مقرون بصرفه در پروژه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در دنیای مدرن امروز مصالح ساختمانی نوین توسط صنعتگران تولید و به بازار عرضه می شوند که در مقایسه با مصالح قدیمی قابلیت ها و مزایای بی شماری دارند.
هر یک از این مصالح با توجه به مقاومت و کارایی خود در قسمت های مختلف ساختمان به کار می روند. آنچه که در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان آن می پردازیم، معرفی انواع مصالح ساختمانی و کاربرد آن هاست. با ما همراه باشید.
انواع مصالح بر اساس جنس
اگر بخواهیم مصالح ساختمانی را بر اساس جنس دسته بندی کنیم می توانیم به دو دسته مصالح مرکب و مصالح ساده اشاره نماییم.
مصالح ساده
مصالح ساده به مصالح طبیعی یا مصنوعی گفته می شود که مواد تشکیل دهنده آن ها مشابه باشد. مصالحی نظیر شن، آجر، سیمان و بلوک جزء مصالح ساده به شمار می آیند.
مصالح ساده
مصالح مرکب
مصالح مرکب به مصالح طبیعی و یا مصنوعی گفته می شود که در تولید آن ها از چند متریال استفاده می گردد. انواع ملات، بتن و ایزوگام جزء مصالح مرکب هستند.
مصالح مرکب
انواع مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید
هر کدام از مصالح ساختمانی به شیوه ای متفاوت تولید و در اختیار مصرف کننده قرار می گیرند اما در کل می توان گفت مصالح یا به صورت پیش ساخته و یا به شکل درجا در صنعت ساختمان تولید و استفاده می شوند.
مصالح ساختمانی پیش ساخته
مصالح پیش ساخته به مصالحی گفته می شود که در کارخانه یا کارگاه های مختلف تولید و سپس به محل اجرای پروژه منتقل و استفاده می گردند. با استفاده از مصالح پیش ساخته هزینه های کلی پروژه و زمان اجرای آن کاهش می یابد. همچنین با کاهش میزان ضایعات ساخت و ساز، گامی موثر در جهت حفظ محیط زیست برداشته خواهد شد.
هر چند ممکن است این مصالح در برابر اعمال تغییرات از انعطاف پذیری لازم برخوردار نباشند و مراحل اولیه طراحی و تولید آن ها زمان بر بوده، اما اهمیت و کارایی مصالح پیش ساخته در ساخت و ساز را نمی توان نادیده گرفت.
دال بتنی پیش ساخته، دیوارهای بتنی پیش ساخته، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، انواع بلوک و آجر از جمله مصالحی هستند که در کارخانه تولید و سپس در اختیار سازندگان قرار می گیرند.
مصالح ساختمانی پیش ساخته
مصالح ساختمانی درجا
مصالح درجا همانطور که مشخص است به مصالحی گفته می شود که در محل اجرای پروژه های ساخت و ساز تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال می توان به انواع ملات، قیرگونی درجا، اسکلت ساختمان، چهارچوب درجا و بتن درجا به عنوان مصالح درجا اشاره نمود.
مصالح ساختمانی درجا
مصالح ساختمانی و کاربرد آن ها
خاک رس
خاک، ترکیبی از مواد عالی و معدنی است که در اثر هوازدگی و تخریب سنگ ها ایجاد می شود. خاک ها به دو دسته چسبنده و غیر چسبنده تقسیم می شوند و دارای دانه بندی ریز یا درشت هستند. سطحی ترین لایه سطح زمین خاک است که نوع آن به شرایط آب و هوایی، نوع سنگ اولیه، فعالیت موجودات زنده و منطقه جغرافیایی وابسته است.
خاک رس یکی از انواع خاک های چسبنده می باشد که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. این خاک نتیجه فرسایش سنگ های دگرگونی و آذرین است و به دلیل داشتن دانه های بسیار ریز آن را کلوئید نیز نامیده اند. نکته مهم در استفاده از این متریال، انتخاب نمونه ای با کیفیت از آن می باشد.
خاک رس بهترین متریالی است که می توان برای کنترل دمای ساختمان از آن استفاده نمود. استفاده از خاک رس به ایجاد پایداری گرما در ساختمان کمک می کند. از آن جایی که ساخت خانه ها به گونه ای است که در تابستان و زمستان هوای گرم یا سرد به داخل نفوذ می کند، استفاده از خاک رس در ساختمان سازی تا حد زیادی می تواند در تثبیت گرما و سرما و کنترل دما کارگشا باشد.
کاربرد خاک رس
از خاک رس در تولید مصالحی مثل آجر، کاشی، سرامیک، ملات گچ و خاک، سفته، ملات گل آهک، کاه گل و سفال استفاده می شود. دلیل اصلی استفاده از این ماده قیمت مناسب، سهولت استفاده و کندگیر بودن آن می باشد.
خاک رس
سنگ
یکی از مصالحی که از زمان های دور تاکنون از آن در ساختمان سازی استفاده می شود، سنگ است. سنگ به مواد جامد و سختی گفته می شود که از پیوند یک یا چند کانی تشکیل شده و به سه دسته کلی سنگ های آذرین، سنگ های رسوبی و سنگ های دگرگون تقسیم می گردد.
عنصر اصلی تمام سنگ ها سیلیس است اما با توجه به شرایطی که در آن شکل می گیرند شامل کانی ها و مواد تشکیل دهنده متفاوت خواهند بود. یکی از مزیت های استفاده از این متریال در دسترس بودن آن می باشد.
انواع سنگ ساختمانی
سنگ ها انواع مختلفی دارند که با توجه به مقاومت و کارایی لازم انتخاب و در امور گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند. سنگ هایی که در طبیعت یافت می شوند شامل سنگ گرانیت، سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت، سنگ مرمریت، ماسه سنگ، سنگ گابرو و سنگ دیوریت می باشند.
در صنعت ساخت و ساز سنگ ها را به دو صورت طبیعی یا خام و غیر طبیعی یا کارشده مورد استفاده قرار می دهند. سنگ های طبیعی همان سنگ های رودخانه ای، سنگ های لاشه ای، سنگ های لایه ای و سنگ های کوهی هستند اما سنگ های کار شده به سنگ هایی گفته می شود که با توجه به کاربرد خود به طرق مختلف بر روی آن ها کار می شود. سنگ لوحی، سنگ چند وجهی، سنگ قواره ای و سنگ دو تیشه جزء این نوع سنگ ها می باشند.
کاربرد سنگ
همانطور که می دانید در کشور ما معادن سنگ به وفور یافت می شوند، از این رو در اکثر پروژه های ساخت و ساز از این نوع مصالح ساختمانی به دلیل قیمت مناسب، مقاومت بالا و سهل الوصول بودن استفاده می گردد.
تنوع بالای سنگ امکان استفاده از این متریال را در مکان های مختلف فراهم نموده است. از جمله کاربردهای این مصالح مقاوم و با دوام ساخت تونل ها، پل ها، کف سازی، پی سازی، نماسازی، سنگ چینی، دکوراسیون داخلی و ساخت پله می باشد. برای اطلاع از قیمت انواع سنگ به بخش قیمت سنگ مراجعه فرمایید.
سنگ
چوب
چوب از مصالحی محسوب می شود که از دل طبیعت به دست می آید. از این متریال در ساخت المان هایی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند، استفاده می شود. در ساخت بیش تر ساختمان ها و در انواع شرایط آب و هوایی، این ماده کاربرد ویژه ای دارد. چوب دارای انواع گوناگون است، از این رو کیفیت انواع مختلف آن با یکدیگر متفاوت می باشد.
حتی این امکان وجود دارد که چوب های حاصل از یک نمونه گیاه و درخت نیز کیفیت های متفاوتی داشته باشند. از این رو از انواع مختلف چوب در مصارف گوناگون استفاده می شود. بد نیست بدانید یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان کیفیت چوب، شرایط رشد آن می باشد.
انواع چوب
در کل چوب را می توان به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم نمود. چوب طبیعی به چوب درختان جنگلی گفته می شود که دارای رنگ و بافت طبیعی بوده و در انواع مختلف یافت می شوند.
چوب های مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی می باشند و به دلیل مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار و تنوع بالا به نسبت چوب طبیعی کاربرد بیشتری دارند. قیمت چوب مصنوعی در مقایسه با چوب طبیعی مقرون بصرفه تر است. چوب مصنوعی نوعی از مصالح است که در انواع مختلف نظیر MDF، پلی وود، نئوپان و اچ دی اف تولید و در اختیار مشتریان قرار می گیرد.
کاربرد چوب
از چوب برای مصارف گوناگون ساختمانی از جمله ساخت درب و پنجره، اعضای باربر ساختمان، نماسازی بنا، کفپوش، دیوارپوش، راه پله و تیرهای چوبی استفاده می شود. برای اطلاع از قیمت های این نوع مصالح ساختمانی به بخش قیمت چوب مراجعه فرمایید.
چوب
آجر
آجر نوعی مصالح پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که در گذشته از پختن خشت بدست می آمد. آجرهای خشتی که در قدیم استفاده می شدند به دو طریق دستی و ماشینی تولید و در اختیار مصرف کننده قرار می گرفتند.
آجر را می توان از جمله قدیمی ترین مصالح ساختمانی دانست که از خاک رس و مواد دیگر در کوره های آجرپزی به وسیله حرارت بالا تولید می شود. آجرها با توجه به مواد اولیه و کاربرد خود در کوره های مختلف حرارت می بینند از جمله کوره هوفمن، کوره تونلی، کوره تنوره ای. برای اطلاع از قیمت انواع آجر به قسمت قیمت آجر مراجعه کنید.
انواع آجر
برای آشنایی با انواع آجر می توانید به لینک مورد نظر مراجعه نمایید اما به طور مختصر انواع این مصالح ساختمانی پر مصرف شامل موارد زیر می باشند:
آجر معمولی: آجر فشاری، آجر سفید و آجر قزاقی از جمله آجرهای معمولی هستند که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند.
آجر سفالی: آجر سفالی در مقایسه با آجر معمولی وزن سبکی دارد و به دو دسته سقفی و دیواری تقسیم می شود. اصولاً برای اینکه راحت تر به ملات بچسبد، آن را به صورت سوراخ دار تولید می کنند.
آجر جوش: آجر جوش از جمله آجرهایی است که در برابر ضربه، لب پریدگی، سائیدگی، مواد شیمیایی، یخبندان و لب پر شدن بسیار مقاوم است. آجر جوشی که برای مصارف ساختمانی به کار می رود نهایتاً تا ۶ درصد آب جذب می کند.
مصالح ساختمانی طبیعی را میتوان به صورت زیر دسته بندی نمود :
مصالح سیلیسی
مصالح رسی
مصالح آهکی
که بترتیب اجزاء اصلی آنها را سلیس ، رس و آهک تشکیل میدهد.مصالح ساختمانی مصنوعی را از اختلاط دو یا چند جنس تهیه شده از مصالح طبیعی بدست می آورند که پس از بکاربردن آنها در ساختمان بطریق فیزیکی با شیمیائی شکل میگیرند و بصورت جسم سختی در می آیند مانند انواع ملاتها، بتون ، پلاستر و موزاییک و غیره.در ضمن ممکن است مصالح ساختمانی مصنوعی را در خارج از ساختمان تهیه و سپس بمصرف برسانند مانند ، بلوکهای سیمانی ، آجر سفال ، موزاییک ، آسفالت و دهها مصالح ساختمانی دیگر.
انتخاب مصالح ساختمانی
در مورد انتخاب مصالح ساختمانی بطور کلی بایستی این نکته را در نظر گرفته که آیا مصالح ساختمانی معینی که برای منظور خاصی در ساختمان انتخاب شده اند مناسب و شایسته هستند یا نه ، مثلا دوام ، استحکام و زیبائی مورد نظر است بطوریکه مصالحی که برای سک دیوار طویل لازم است برای دیوار یک خانه مورد نیاز نمیباشد و در اغلب موارد انتخاب مصالح ساختمانی بستگی به اختلاط آنها دارد.
خواص اصلی مصالح ساختمانی
خاصیت مصالح ساختمانی مورد نیاز چه طبیعی و چه مصنوعی عبارتست از استحکام دوام و سهولت و کارائی که این خواص در اثر تجربه عملی یا آزمایشی تعیین میگردد.
برخی از انواع مصالح ساختمانی
آجر
در قدیم آجرها با اضلاع و اشکال و اندازه های مختلف بعمل می آمده و بعد از پختن با خارهای بیابانی و هیزم مورد استفاده قرار می گرفته ولی اکنون با استفاده از دستگاهای مکانیزه قالب گیری و در کوره به روش های مختلف پخته می شود.
بتن
بتن از مخلوط آب و سیمان بدست می آید. سیمان مورد استفاده در بتن از نوع پرتلند می باشد. هنگام ساخت این محصول به منظور جلوگیری از ایجاد حباب که موجب کاهش استقامت بتن می شود، از ویبراتورهای ویژه ای استفاده می گردد.
انواع بتن
بتن سنگین: بتنی که در ساخت آن از سنگدانه های سنگین استفاده می شود، بتن سنگین نام دارد. وزن این بتن بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
بتن سبک: بتن سبک به بتنی گفته می شود که سنگدانه های آن وزن کمی دارند. اگر وزن بتن کمتر از ۱۹۲۰ کیلوگرم بر متر مربع باشد، جزء بتن سبک به شمار می آید. از بتن سبک برای ساخت بلوک های بتنی استفاده می شود.
بتن متخلخل: به بتنی که دارای روزنه ها و حفره های متعدد به منظور عبور آب یا هوا باشد بتن متخلخل گفته می شود.
بتن سبک هوادار: در تولید این بتن از افزودنی های هوازا استفاده می شود. بتن سبک هوادار در مکان هایی که امکان ذوب و انجماد بتن وجود دارد استفاده می گردد.
بتن با مقاومت بالا: بتن با مقاومت بالا دارای مقاومتی بالاتر از ۴۰ مگاپاسکال است. هنگامی که نسبت آب به سیمان کم شود، بتن با مقاومت بالا تولید می گردد. خواص مکانیکی این بتن بسیار بالاست و مواد شیمیایی نمی توانند به آن آسیبی وارد کنند.
بتن پلیمری: در این نوع بتن از مواد پلیمری به منظور اتصال سنگدانه های بتنی استفاده می شود، از این رو در تولید آن سیمان حذف می شود. مواد پلیمری حجم حفره های بین سنگدانه ها را به میزان قابل توجه کاهش می دهند.
بتن خودمتراکم: بتن خود متراکم به بتنی گفته می شود که نیاز به ویبره نداشته و تنها با وزن خود متراکم می گردد. این بتن برای بتن ریزی های حجیم کاربرد دارد.
کاربرد بتن
در بین مصالح ساختمانی، بتن ماده ای بسیار مقاوم است که برای مقاوم سازی سازه مورد استفاده قرار می گیرد. بتن ها با توجه به نوع خود در مکان های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند اما در کل برای ساخت پل ها، سدها، کف سازی ها، تونل ها و کفپوش کاربرد دارند.
خواص عمومی مصالح ساختمانی:
به طور کلی مواد و مصالح ساختمانی دارای خواص فیزیکی از قبیل مقاومت و در مقابل نیروهای فشاری ، کششی ، برشی و سایشی هستند علاوه بر اینها می توانیم به هر شکل و اندازه ای که نیاز داشته باشیم از مواد و مصالح ساختمانی استفاده نماییم.
ترکیب مصالح ساختمانی با آب و هوا و عناصر دیگر نیز از جمله خواص شیمیایی این مواد هستند که از این ترکیبات نیز مواد و مصالح جدیدی حاصل میشود.
از طرفی خواص مکانیکی و رفتاری مواد و مصالح ساختمانی از جهات مختلف در علم مهندسی ضروری و الزامی است.
خواص فیزیکی مصالح :
خواص فیزیکی مصالح عبارتنداز :
الف : وضع ظاهری مصالح ساختمانی مانند رنگ ، بو ، شکل ظاهری ، وزن ، جرم ، وزن مخصوص، تخلخل، پوکی و…
ب: تاثیر حرارت ، دما بر مصالح ساختمانی و مواد اولیه آن نظیر قابلیت انتقال حرارت ، گرمای ویژه ، نقطه ذوب و …
1.1 خواص ظاهری مصالح ساختمانی :
1-1 جرم 1-2 وزن 1-3 حجم : حجم جامد جسم شامل حجم مواد جامد مصالح. حجم کلی شامل حجم مواد جامد + فضای خالی داخل مصالح.
حجم فضایی یا ظاهری شامل حجم کلی و فضایی بین قطعات مصالح (ماشین آجر).
1-4 وزن حجمی مصالح ساختمانی (وزن فضایی یا ظاهری)
1-5 وزن مخصوص مصالح ساختمانی
1-6 پوکی مصالح :عبارت است از مقدار حجم خالی در اجسام نسبت به حجم جامد مصالح
1-7 تخلخل مصالح : عبارت است از حجم کل حفره های داخل مصالح ساختمانی نسبت به حجم کل مصالح.
1.2 تاثیر حرارت بر مصالح ساختمانی :
2.1 قابلیت هدایت حرارتی که بستگی به موارد زیر دارد :
الف) مصالح ساختمانی از نظر کیفیت طبیعی و مواد اولیه آن.
ب) ساختمان مولکولی و حالت کریستالی مصالح.
ج) تخلخل ، که هرچه درصد آن بالاتر باشد حرارت کمتری انتقال می یابد.
د) چگونگی تشکیل پوکی در ساختمان مصالح پیش ساخته.
هـ) هرچه سوراخهای داخل مصالح درشتر و به هم پیوسته تر باشند قابلیت هدایت حرارتی آن بیشتر است.
2.2 گرمای ویژه مصالح ساختمانی : که عبارت است از مقدار گرمایی که یک گرم از مصالح به خود می گیرد تا دمای آن یک درجه سانتیگراد افزایش یابد. گرمای ویژه مصالح ساختمانی و قابلیت هدایت حرارتی آنها کاربرد زیادی در تعیین ضخامت دیوارهای تیغه بندی ، خارجی و دیوارهای صنایع حرارتی و برودتی دارد.
2.3 مقاومت در برابر آتش : مقدار درجه حرارتی است که مصالح می توانند قبل از ذوب شدن تحمل نمایند. مصالحی که برای مقاومت در برابر آتش استفاده می شوند عبارتند از :
1- مصالح نسوز که حرارت بالاتر از 1580 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.
2- مصالح دیرگدازکه حرارت بین 1350 تا 1580 درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.
3- مصالح زودگداز که در حرارت پایین از 1350 درجه سانتیگراد ذوب می شوند.
2.4 دوام در برابر تغییرات شدید دما : بعضی مصالح بسته به موارد کاربردشان باید در برابر آب و بخار آب ، یخ زدگی ، ذوب شدن ، جذب آب ، رطوبت هوای مجاور و … که عبارتند از :
قابلیت جذب رطوبت هوا
قابلیت جذب آب : در بسیاری از مصالح خواص خشک آن با خواص اشباع شده آن تفاوتهای بسیاری دارد. خاصیت قابلیت هدایت حرارتی ، تغییرات طول نسبی ، دوام مکانیکی مصالح و کلیه خواص فیزیکی از جمله وزن واحد حجم و جرم فضائی جسم اشباع شده نسبت به جسم خشک تغییرات زیادی دارد.
ضریب نرمی یا ضریب سنتی مصالح ساختمانی : ضریب مقاومت فشاری مصالح در حالت اشباع را نسبت به مقاومت فشاری مصالح در حالت خشک ضریب نرمی مصالح می گویند.اگر این ضریب بزرگتر از 8/0 باشد مصالح ، نفوذ ناپذیر شناخته شده ، کاربرد آنها در رطوبت و آب اشکالی ایجاد نمی کند.
نفوذ ناپذیری مصالح در برابر آب : قابلیت نفوذ پذیری عبارت است از مقدار آبی که تحت فشار در حجم نفوذ کرده ، از آن عبور می کند
مقاومت در برابر یخ زدگی : به مصالحی مقاوم گفته میشود که از یخ زدگی بیش از 15 تا 25 درصد مقاومت طبیعی خود را از دست ندهند و کاهش وزنی آنها بر اثر ترک خوردن و جدائی مصالح پس از 40 بار یخ زدگی بیش از 5 درصد حالت طبیعی نباشد.
نفوذ ناپذیری مصالح ساختمانی در برابر گازها
-خواص مکانیکی مصالح ساختمانی :
چگونگی پایداری مصالح ساختمانی در برابر عوامل مکانیکی بستگی مستقیم با گنجایش پذیرش نیروها به وسیله مصالح ساختمانی دارد و بررسی این عوامل خواص مکانیکی مصالح را مشخص می کند.
عواملی که با خواص مکانیکی مصالح ساختمانی سر و کار دارند شامل نیرو ، کار و انرژی می باشند.
-مقاومت مصالح ساختمانی :
توانایی و گنجایش مصالح برای پذیرش شنها و نیروها را (( تاب یا مقاومت مصالح)) می نامند. این مقاومت را به صورت مقاومت فشاری ، کنشی ، پیچشی و ضربه ای ظاهر می شود.
عواملی که با مقاومت مصالح ساختمانی سر و کار دارند شامل تنش ، کرنش ، و جدول الاستیته هستند.
خواص شیمیایی مصالح ساختمانی :
چگونگی پایداری مصالح ساختمانی در برابر عوامل شیمیایی مشخص کننده خواص و کاربرد شیمیایی مصالح است.
اسیدها و بازهایی که در شرایط عادی با آب و گازهای موجود در هوا ترکیب می شوند با مواد تشکیل دهنده مصالح ترکیب شده و به مصالح آسیب می رسانند. وجود ترکها در مصالح یا اطراف آن باعث ترکاندن مصالح می شوند.
-نام های مصالح پر کاربرد در ساختمان :
1- گچ 2- سیمان 3- آهک 4- شن و ماسه 5- خاک 6- کاشی – سرامیک 7- آجر-سفال 8- سنگ 9- ملات ها 10- قیر 11- چوب 12- شیشه 13- نسوزها 14- انواع مواد استحمالی
نماسازی آجری : طراحی نما : آجری
پیوند نیم نیم : در دیوارهای 10 سانتی
پیوند سره : در دیوار های 21 سانتی متری و 35 سانتی متری
پیوند بلوکی ، پیوند صلیبی ، پیوند هلندی ، پیوند بلوکی صلیبی ، پیوند کله راسته ، پیوندهای ویژه : در دیوارهای 21 سانتی متری
هشته گیر : الف) پنهان ب) آشکار
لغاز یا گوشواره ریشه پیوند
-ابزارهای عمومی ساختمان : کاربرد آن
1- شمشله 2- شاقول 3- ریسمانکار 4- تراز 5- گونیا 6- متر 7- کمچه – ماله 8- تیشه و انواع آن 9- چکش لاستیکی 10- پتک 11- گلنگ 12- بیل 13- فرغون 14- استانبلی 15- پیمانه
-بتن و اختلاط آن :
بتن سنگی است مصنوعی که از مصالح سنگی به صورت شن و ماسه دانه بندی شده و به وسیله دوغاب سیمان به یکدیگر چسبیده اند ، وجهی یکپارچه را تشکیل می دهند.
سعی می شود بتن هرچه توپر شود و به حداقل فضای خالی برسد. مقاومت یک بتن بستگی به تغییرات کمی و کیفی مواد تشکل آن به شرح زیر دارد :
1- سیمان از نظر مقدار مصرف در بتن و از نظر نوع و جنس آن
2- آب از نظر مقدار به کار رفته و کیفیت آب مصرفی
3- مصالح سنگی از نظر جنس و نوع دانه بندی آن ها
4- طرز ساختن و به کار بردن و عمل آوردن ( Curing ) و حفظ کردن بتن غیر از عوامل ذکر شده ولی باید دانست شیب منحنی (مقاومت زمان ) در ابتدا زیاد و به تدریج کم می شود.
.طاقت بتن : عبارت است از مقاومت بتن در برابر ضربه که هرچه مقدار عیار سیمان بتن افزایش یابد طاقت بتن کمتر خواهد شد و بنابراین در ساخت پل ها و سایر سازه های بتنی که به آنها ضربه وارد می شود نباید از عیار 400 و بالاتر استفاده نمود. بلکه باید مصرف آب را پایین آورد.
.سختی بتن : مقاومت بتن در مقابل سایش را می نامند.
.دوام بتن : مقاومت بتن در برابر رویدادهای فیزیکی مانند یخ زدن و آب شدن را دوام بتن می گویند.
.تغییر شکل الاستیک بتن : نمونه زیر فشار قسمت بالاتر پلاستیک و قسمت های پایین تر الاستیک می شود
.خزش یا تغییر شکل وابسته به زمان تابع عوامل زیر است :
1- نسبت آب به سیمان بتن. 2- نگهداری بتن. 3- سن بتن.4- اندازه تنش بتن. 5- اندازه و شکل بتن.
مصالح ساختمانی
-استفاده از مصالح نو
استفاده از مصالح جدید و به خصوص کامپوزیتها به جای فولاد در دهة اخیر در دنیا به شدت مورد علاقه بوده است.
کامپوزیت ها از یک مادة چسباننده (اکثراً اپوکسی) و مقدار مناسبی الیاف تشکیل یافته است.
این الیاف ممکن است از نوع کربن، شیشه، آرامید و … باشند، که کامپوزیت حاصله به ترتیب، به نام
AFRP, GFRP, CFRP خوانده میشود
مهمترین حسن کامپوزیتها، مقاومت بسیار عالی آنها در مقابل خوردگی است.
به همین دلیل کاربرد کامپوزیت های FRP در بتن آرمه به جای میلگردهای فولادی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
لازم به ذکر است که خوردگی میلگرد در بتن مسلح به فولاد به عنوان یک مسئله بسیار جدی تلقی می گردد.
تاکنون بسیاری از سازه های بتن آرمه در اثر تماس و مجاورت با سولفاتها، کلرورها و سایر عوامل خورنده دچار آسیب جدی گردیدهاند، چنانچه فولاد به کار رفته در بتن تحت تنشهای بالاتر در شرایط بارهای سرویس قرار گیرند، این مسئله به مراتب بحرانی تر خواهد بود.
یک سازه بتن آرمه معمولی که به میلگرد های فولادی مسلح است، چنانچه در زمان طولانی در مجاورت عوامل خورنده نظیر نمکها، اسیدها و کلرورها قرار میگیرد، قسمتی از مقاومت خود را از دست خواهد داد.
به علاوه فولادی که در داخل بتن زنگ می زند، بر بتن اطراف خود فشار آورده و باعث خرد شدن آن و ریختن پوسته بتن میگردد.
تاکنون تکنیک هایی جهت جلوگیری از خوردگی فولاد در بتن آرمه توسعه داده شده و به کار رفته است که در این ارتباط می توان به پوشش میلگرد ها توسط اپوکسی، تزریق پلیمر به سطح بتن و یا حفاظت کاتدیک اشاره نمود.
با این وجود هر یک از این روشها تا حدودی و فقط در بعضی از زمینهها موفق بودهاند؛ به همین جهت به منظور حذف کامل خوردگی میلگرد ها، توجه محققین و متخصصین بتن آرمه به حذف کامل فولاد و جایگزینی آن با مواد مقاوم در مقابل خوردگی معطوف گردیده است.
در همین راستا کامپوزیت های FRP (پلاستیک های مسلح به الیاف) از آنجا که به شدت در محیط های نمکی و قلیایی در مقابل خوردگی مقاوم هستند، موضوع تحقیقات گسترده ای به عنوان یک جانشین مناسب برای فولاد در بتن آرمه، به خصوص در سازه های ساحلی و دریایی گردیده اند.
لازم به ذکر است که اگر چه مزیت اصلی میلگردهای از جنس FRP مقاومت آنها در مقابل خوردگی است، با این وجود خواص دیگر کامپوزیت های FRP نظیر مقاومت کششی بسیار زیاد (تا 7 برابر فولاد)، مدول الاستیسیته قابل قبول، وزن کم ، مقاومت خوب در مقابل خستگی و خزش، عایق بودن در مقابل امواج مغناطیسی و چسبندگی خوب با بتن، مجموعه ای از خواص مطلوب را تشکیل میدهد که به جذابیت کاربرد FRP در بتن آرمه افزوده اند.